Czy znasz to uczucie, gdy zamiast skończyć rozpoczęte zadanie, niepostrzeżenie zaczynasz przeglądać coś w internecie? Zdarza Ci się spędzić długie godziny nad jednym zadaniem bez większych rezultatów? Tradycyjne metody nauki mogą sprawić, że czujesz się zdemotywowany oraz bezradny w obliczu zmęczenia i braku postępów. Z pomocą przychodzi metoda nauki pomodoro. Ma ona na celu poprawienie produktywności działania poprzez podzielenie pracy na krótkie, służące koncentracji na jednym zadaniu, interwały. Jak to możliwe, że jest tak niezwykle skuteczna?
Metoda nauki pomodoro a funkcjonowanie mózgu
Metoda Pomodoro, opracowana przez Francesco Cirillo w latach 80. XX wieku, jest popularną techniką zarządzania czasem. Cirillo nazywając wymyśloną przez siebie metodę, zainspirował się kształtem kuchennego zegara, który pozwalał mu na odmierzanie czasu gotowania. Postanowił wykorzystać pomysł wyznaczania krótkich odcinków czasu do organizacji własnej pracy.
Od tamtej pory, technika pomodoro stała się popularna na całym świecie. Stosowana jest przez ludzi w różnych obszarach działania – zawodowych i osobistych. Metoda ta zakłada skupienie się na jednym zadaniu przez określony czas, standardowo jest to 25 minut, a następnie zrobienie sobie krótkiej, 5-minutowej przerwy na odpoczynek. Po kilku cyklach Pomodoro, zwykle po czterech, następuje dłuższa przerwa, trwająca około 15-30 minut. Jak się okazuje, za tą techniką organizacji czasu przemawiają solidne, naukowe podstawy. Przyjrzyjmy się bliżej zasadom dotyczącym naszego ludzkiego funkcjonowania, które przemawiają za jej skutecznością.
Zasada wykorzystania czasu
Odpowiednie wykorzystanie czasu, który mamy do dyspozycji jest kluczowe dla osiągnięcia sukcesu w pracy. Pamiętać należy, że dobrze wykorzystany czas to czas niepomijający odpoczynku. Badania nad mózgiem wykazują, że odpoczynek i relaksacja są ważne dla utrzymania jego dobrego funkcjonowania. Technika Pomodoro pomaga zastosować tę zasadę w praktyce. Przerwy pomiędzy interwałami przeznaczonymi na wytężoną pracę pozwalają na regulację wewnętrznego napięcia, zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Jest to szczególnie ważne, kiedy wystawieni jesteśmy na duży stres lub ciąży nad nami presja czasowa.
Co więcej, technika pomodoro rozwija w nas umiejętność priorytetyzowania zadań i skutecznego skupiania się na najważniejszych z nich. Regularne stosowanie tej techniki może pomóc w rozpoznawaniu czasochłonnych lub mało efektywnych działań. Świadomość pracochłonności poszczególnych czynności prowadzi do refleksji o możliwościach ich usprawnienia i potrzebnych zmianach w naszym sposobie pracy. Oprócz tego regularne stosowanie techniki Pomodoro może pomóc w utrzymywaniu skupienia i koncentracji na zadaniach. Wpływa to nie tylko na naszą skuteczność, ale sprawia też, że świadomiej potrafimy oszacować czas na wykonanie danych czynności. Wszystko to prowadzi do bardziej intencjonalnego wykorzystywania naszych cennych zasobów, jakimi są czas i energia.
Teoria motywacji
Motywacja jest kluczowa dla skutecznej realizacji wyznaczonych działań. Krótkie okresy na wykonanie pracy stosowane w metodzie nauki pomodoro są bardziej motywujące niż te zmienne czy bliżej nieokreślone. Ograniczenie czasu na wykonanie danego zadania rodzi poczucie wyzwania i dostarcza ten dreszczyk emocji, który podnosi nasz poziom motywacji. Nasz mózg pobudzony przez dopaminę antycypuje przyjemność wynikającą z realizacji celu i mobilizuje nas do skupienia się na zadaniach, które do tego spełnienia prowadzą.
Ponadto, krótkie przerwy między cyklami pomodoro pomagają zachować odpowiedni poziom energii i zaangażowania w kolejne zadania. Pracując wiele godzin z rzędu, bez chwili przerwy, pod koniec dnia jesteśmy wyczerpani zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Technika pomodoro pozwala tego uniknąć. Po każdej sesji pracy dając nam czas na regenerację i spojrzenie z szerszej perspektywy na wyznaczone sobie cele.
Co więcej, po ukończeniu zadania w określonym czasie możemy samego siebie nagrodzić pożywną przekąską czy dodającym energii miętowym naparem. To podejście pomaga wzmocnić pozytywne skojarzenia z osiąganiem nawet najmniejszych celów. Dając nam kolejny zastrzyk motywującej dopaminy, jednocześnie zwiększa przyjemność kojarzoną z dobrze wykonaną pracą.
Teoria neuroplastyczności
Mózg może zmieniać swoją strukturę i funkcje w odpowiedzi na nowe doświadczenia i uczenie się. Oznacza to, że nasz umysł może być kształtowany przez to, co robimy, myślimy i czujemy. Stosowanie metody nauki pomodoro poprzez powtarzające się działania i nawyki, zwłaszcza te, które przynoszą nam satysfakcję, wpływa na rozwój i elastyczność naszego mózgu. Regularne jej praktykowanie prowadzi do tworzenia nawyku skupienia i efektywności podczas pracy. Pomaga również w trenowaniu mózgu w tym, by mógł szybciej i skuteczniej przechodzić między różnymi zadaniami i trybami działania.
Warto jednak pamiętać, że zbyt szybkie przeskakiwanie z jednego zadania na drugie jest bardzo dla mózgu wyczerpujące. Dlatego też stosowane w technice pomodoro okresy skupienia są optymalnej długości, a przeplatane przerwami stają się dla mózgu ożywcze. Gdy pracujemy nad jednym zadaniem przez długi czas, zapominając o naszych podstawowych, ludzkich potrzebach albo wprost przeciwnie ciągle bierzemy się za coś nowego i porzucamy zadanie w pół kroku, nasz mózg pod koniec dnia jest zupełnie przeciążony. Przyzwyczajeni do takiego trybu działania, naukę kojarzyć możemy z wyczerpaniem i przytłoczeniem. Korzystanie z przerw w trakcie pracy pozwala na odświeżenie umysłu i przygotowanie go do kolejnego krótkiego okresu intensywnej pracy. Nasz mózg powoli uczy się zdrowego dla niego trybu działania, a my czujemy się wypoczęci i skuteczni.
Uniknięcie myślenia tunelowego
Technika pomodoro jest zgodna z badaniami nad procesami myślowymi. Skupienie na jednym zadaniu przez długi czas może prowadzić do zjawiska tunelu myślowego, czyli sztywnego utknięcia na jednej ścieżce rozumowania. Tunel myślowy to stan, w którym osoba skupia się na jednym zadaniu w taki sposób, że staje się wrażliwa tylko na te informacje, które są w zgodzie z konkretną interpretacją sytuacji. Utknięcie w jednym trybie rozumowania może sprawić, że nie widzimy rozwiązań, które są poza naszym zakresem uwagi.
Metoda nauki pomodoro wspiera elastyczność w myśleniu. Przerwy pomiędzy kolejnymi cyklami pracy dają czas na refleksję i przemyślenie innych pomysłów lub sposobów rozwiązania problemu, co może pomóc w uniknięciu zjawiska tunelu myślowego. Proste czynności takie jak zrobienie sobie czegoś do picia, krótkie rozciąganie czy wywietrzenie pokoju, dodadzą energii i na chwilę oddalając od zadania, pozwolą na nabranie dystansu. Wracając do pracy nieco odświeżonym, lepiej dostrzegamy szerszy kontekst naszego działania, nie jesteśmy tak sztywni w myśleniu i tym samym zwiększamy swoje szanse na generowanie nowych pomysłów.
Praca oparta o cele
Wiele badań wskazuje, że planowanie czasu i ustalanie celów jest kluczowe dla osiągnięcia sukcesu i zwiększenia produktywności. Metoda nauki pomodoro opiera się na tej zależności. Zastanowienie się nad konkretnymi zadaniami do zrealizowania pomaga nam lepiej zarządzać wykorzystaniem dostępnego na pracę czasu. Cele pomagają nam uniknąć sytuacji, w której po całym dniu nauki okazuje się, że zajrzeliśmy do każdej książki, posprzątaliśmy w pokoju, odkryliśmy kilka nowych, ciekawych kont na socialach, ale wcale nie nauczyliśmy się na sprawdzian. Przed rozpoczęciem pracy należy określić cel, a następnie skoncentrować się na jego osiągnięciu w ciągu ustalonego czasu. Ten czas pracy jest następnie dzielony na pomniejsze okresy, z przerwami między nimi. W ten sposób technika pomodoro poprzez dzielenie większych zadań na mniejsze etapy lepiej organizuje nasze działania.
Eliminacja rozpraszaczy
Dokładnie ustalając, na czym potrzebujemy się w danej chwili skoncentrować, pomagamy naszemu umysłowi odciąć się od wszystkich innych pomysłów, na to, co możemy w danej chwili robić. A tych nie brakuje, zwłaszcza ucząc się w domu, gdzie pełno jest rozpraszaczy. Stosowanie metody pomodoro pomaga w powstrzymywaniu się od podejmowania innych działań i skupieniu się na zadaniu.
Sukces tej metody ostatecznie jednak zawsze leży w rękach osoby, która ją stosuje. Polecamy zacząć od wyznaczenia celu zgodnego z metodą SMART, usunięcia ze swojego otoczenia rozpraszaczy, nastawienia timera i wreszcie – przystąpienia do działania. Do odmierzania czasu może posłużyć Ci nie tylko zegar w kształcie pomidora, czy alarm w telefonie, ale także internetowe minutniki z muzyką, która wielu potrafi skutecznie pomagać w skupieniu.
Metoda nauki pomodoro a przedmioty ścisłe
Przedmioty ścisłe wymagają dobrego zrozumienia teorii i oswajania się z danym zagadnieniem poprzez praktykę. Jak możemy zatem zastosować metodę nauki pomodoro do doskonalenia swoich umiejętności z matematyki, fizyki czy chemii?
Często przystępując do nauki, chciałoby się od razu zabrać za najtrudniejsze zadanie z danego działu, rozwiązać je i uznać, że ma się temat z głowy. Nie polecamy jednak tej metody. Umiejętne przyswajanie nowych zagadnień prowadzi przez dany temat, począwszy od zadań wprowadzających, po te bardziej wymagające. W ramach nauki w cyklach pomodoro polecamy zatem zacząć od cyklu z najprostszymi zadaniami, żeby na pewno dobrze zrozumieć podstawy danego zagadnienia. Tak działamy też na prowadzonych przez nas zajęciach. Stawiając w kolejnych cyklach nauki czoła trudniejszym zadaniom, jesteśmy już wyposażeni w pierwsze sukcesy i rozumiemy kluczowe zależności w danym temacie.
Nasza metodyka prowadzenia zajęć w dużej części pokrywa się z wymienionymi wcześniej zasadami skutecznego działania. Podczas lekcji pod okiem nauczyciela łatwiej o skupienie i efektywność. Czas zarezerwowany na korepetycje jest jasno określony i ograniczony, co sprawia, że żal byłoby go zmarnować. W tak zmotywowanym stanie jesteśmy bardziej skoncentrowani i mniej podatni na rozpraszacze, których podczas lekcji i tak jest znacznie mniej, niż w trakcie samodzielnej nauki.
Jako uczniowie nie musimy się też martwić misternym tworzeniem planu edukacyjnego. Nauczyciel służy wsparciem i dba o to, żeby zajęcia rozplanować tak, aby osiągnąć wyznaczone razem cele. Co więcej, nauka pod okiem kompetentnego mentora, który w razie potrzeby naprowadza nas na rozwiązanie, znacznie niweluje ryzyko utknięcia na długo w nieprawidłowym toku myślenia. W trakcie zajęć uczniowie wedle potrzeb mogą robić sobie krótkie przerwy, a także włączać muzykę pomagającą w koncentracji. Pozytywny feedback i regularność zajęć sprawiają, że nasz mózg uczy się nawyku pracy w skupieniu i buduje przyjemne skojarzenia z procesem nauki. O ile łatwiej uczyć się w tak sprzyjających warunkach!
Technika pomodoro – geniusz tkwi w prostocie
Czasami okoliczności życiowe wymuszają na nas wielogodzinne skupienie na dzień przed oddaniem ważnego projektu i w stanie wprost niemożliwej mobilizacji realizujemy zamierzony cel, odczuwając na koniec wielką ulgę. Na co dzień jednak lepiej nie dostarczać sobie tak skrajnie wyczerpujących przeżyć i wypróbować stosowanie metody pomodoro, która skłania do zrównoważonej nauki.
Wykorzystanie tej techniki może pomóc w zwiększeniu efektywności naszej pracy i świadomej realizacji naszych celów. Regularne przerwy zadbają o dobrą kondycję mózgu i pozwolą na nabranie odpowiedniego dystansu do stawianych przed sobą wyzwań. Korzystałeś/łaś kiedyś z metody pomodoro? Jak sprawdza się w Twoim przypadku?